عفونت واژن چیست؟ - بهترین جراح

عفونت واژن یکی از شایع‌ترین مشکلات زنان است، اما آنچه در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده، بررسی علت‌های علمی و میکروبیولوژیک این بیماری است. در واژن، مجموعه‌ای از باکتری‌های مفید به نام میکروبیوم واژن زندگی می‌کنند که اصلی‌ترین آن‌ها لاکتوباسیلوس‌ها هستند. این باکتری‌ها با تولید اسید لاکتیک، محیط واژن را اسیدی نگه می‌دارند و مانع رشد قارچ‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا می‌شوند. زمانی که این تعادل به‌هم بخورد، شرایط برای بروز عفونت قارچی واژن یا واژینوز باکتریال فراهم می‌شود.

علائم رایج عفونت واژن

علائم عفونت واژن معمولاً شامل خارش و سوزش در ناحیه تناسلی، ترشحات غیرطبیعی با رنگ سفید، زرد، سبز یا خاکستری، بوی بد و گاهی درد در هنگام رابطه جنسی است. در برخی موارد مانند واژینوز باکتریال، ترشحات خاکستری همراه با بوی نامطبوع دیده می‌شود، در حالی که عفونت قارچی بیشتر با ترشحات سفید و پنیری شکل همراه است. همچنین بیماری تریکومونیازیس – که از راه جنسی منتقل می‌شود – با ترشحات کف‌آلود زرد یا سبز همراه است.

شایع‌ترین نشانه‌های عفونت عبارتند از:

خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
ترشحات غیرطبیعی (سفید، زرد، سبز یا خاکستری)
بوی نامطبوع واژن
درد یا سوزش هنگام رابطه جنسی یا ادرار

در صورت ادامه این علائم بیش از چند روز، مراجعه به بهترین دکتر زنان و زایمان ضروری است.

انواع عفونت واژن

روش‌های تشخیصی جدید، مثل تست‌های PCR و بررسی ترکیب میکروبیوم واژن، امکان شناسایی دقیق‌تر نوع عفونت را فراهم کرده‌اند. این موضوع کمک می‌کند تا پزشک بهترین درمان را انتخاب کند. به‌عنوان مثال، درمان عفونت قارچی واژن معمولاً با داروهای ضدقارچ مثل فلوکونازول یا کلوتریمازول انجام می‌شود، در حالی که درمان واژینوز باکتریال نیاز به آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل مترونیدازول یا کلیندامایسین دارد. در موارد عفونت‌های مقاربتی مثل تریکومونیازیس، درمان هم‌زمان شریک جنسی ضروری است.

عفونت قارچی (کاندیدیازیس): همراه با خارش شدید و ترشحات سفید و غلیظ.
واژینوز باکتریال: ترشحات خاکستری با بوی بد، شایع در زنان فعال جنسی.
تریکومونیازیس: بیماری مقاربتی با ترشحات کف‌آلود زرد یا سبز و خارش.

روش‌های تشخیصی

یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، عفونت‌های مکرر واژن است. عواملی مانند استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک، تغییرات هورمونی در بارداری یا یائسگی، ضعف سیستم ایمنی و حتی رعایت نکردن بهداشت شریک جنسی می‌تواند باعث بازگشت مداوم عفونت شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که علاوه بر دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی، استفاده از پروبیوتیک‌ها، انتخاب لباس زیر نخی و پرهیز از شوینده‌های معطر می‌تواند به پیشگیری و کاهش عود کمک کند.

بیشتر بخوانید : سلامت زنان از قاعدگی تا بارداری

درمان عفونت واژن

درمان بسته به نوع عفونت متفاوت است و باید زیر نظر پزشک انجام شود.

عفونت قارچی: داروهای ضدقارچ خوراکی (مثل فلوکونازول) یا شیاف واژینال (کلوتریمازول).
واژینوز باکتریال: آنتی‌بیوتیک خوراکی یا ژل واژینال (مترونیدازول، کلیندامایسین).
تریکومونیازیس: مترونیدازول یا تینیدازول برای زن و شریک جنسی، همراه با پرهیز از رابطه تا پایان درمان.

انواع شایع عفونت واژن

۱. عفونت قارچی (کاندیدیازیس) : رایج‌ترین نوع عفونت، ناشی از رشد بیش‌ازحد قارچ کاندیدا است. ترشحات سفید و پنیری‌شکل، خارش شدید و سوزش نشانه‌های این نوع هستند.

۲. عفونت باکتریایی (واژینوز باکتریال):این عفونت اغلب با بوی بد و ترشح خاکستری رنگ همراه است و معمولاً در زنان فعال از نظر جنسی شایع‌تر است.

۳. تریکومونیازیس : این بیماری از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و ترشحات زرد یا سبز کف‌آلود به همراه خارش، از علائم آن است.

درمان‌های خانگی کمکی

برخی روش‌ها می‌توانند به بهبود علائم کمک کنند (در کنار درمان دارویی):
مصرف ماست پروبیوتیک برای بازگرداندن تعادل باکتری‌ها
حمام نشسته با آب ولرم و مقدار کمی نمک یا سرکه سیب رقیق‌شده
استفاده از روغن نارگیل به‌عنوان ضدقارچ طبیعی روی ناحیه خارجی
پرهیز از صابون‌ها و شوینده‌های معطر یا لباس زیر پلاستیکی

توجه: درمان خانگی جایگزین دارو نیست و فقط به‌عنوان روش کمکی کاربرد دارد.

عوامل ایجادکننده عفونت واژن

استفاده از شوینده‌های معطر یا صابون‌های قوی
پوشیدن لباس‌های تنگ و نایلونی
عدم رعایت بهداشت بعد از رابطه جنسی
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
تغییرات هورمونی در بارداری یا یائسگی
سیستم ایمنی ضعیف

درمان عفونت واژن چگونه است؟

انتخاب دارو بستگی به نوع عفونت دارد و باید توسط پزشک انجام شود.

۱. درمان عفونت قارچی

قرص و کپسول خوراکی: فلوکونازول (Fluconazole) – معمولاً یک دوز 150 میلی‌گرمی
شیاف یا کرم واژینال ضدقارچ: کلوتریمازول (Clotrimazole)، میکونازول (Miconazole)
دوره درمان: ۱ تا ۷ روز بسته به شدت عفونت

۲. درمان واژینوز باکتریال

آنتی‌بیوتیک خوراکی: مترونیدازول (Metronidazole) یا کلیندامایسین (Clindamycin)
ژل یا کرم واژینال آنتی‌بیوتیک: استفاده موضعی برای کاهش عوارض گوارشی
دوره درمان: ۵ تا ۷ روز

۳. درمان عفونت انگلی (تریکومونا)

مترونیدازول یا تینیدازول خوراکی: درمان باید همزمان برای شریک جنسی انجام شود
پرهیز از رابطه جنسی تا پایان دوره درمان ضروری است

درمان خانگی عفونت واژن

این روش‌ها در موارد خفیف یا به‌عنوان کمک به درمان دارویی کاربرد دارند.

ماست پروبیوتیک :حاوی لاکتوباسیلوس برای بازگرداندن تعادل باکتری‌های واژن مصرف روزانه یا استفاده موضعی (با مشورت پزشک)
روغن نارگیل :ضدقارچ و ضدباکتری طبیعی ، مالیدن لایه نازک روی ناحیه خارجی واژن
سیر تازه : خاصیت آنتی‌بیوتیکی قوی ، مصرف ۱–۲ حبه در روز
سرکه سیب : کمک به تنظیم pH واژن ، نوشیدن محلول رقیق یا حمام نشسته با آب و سرکه سیب
حمام آب نمک : کاهش التهاب و خارش ، ۱0 دقیقه نشستن در آب گرم حاوی یک قاشق نمک
پرهیز از عوامل تحریک‌کننده : لباس زیر تنگ و پلاستیکی، صابون‌های معطر، شست‌وشوی بیش از حد

نکات پیشگیری

استفاده از لباس زیر نخی و خشک نگه داشتن ناحیه
رعایت بهداشت فردی و شست‌وشوی صحیح از جلو به عقب
استفاده محدود از آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از به‌هم خوردن تعادل فلور واژن
مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست و کفیر

نکته مهم : در نهایت، باید توجه داشت که درمان عفونت واژن هرگز نباید خودسرانه انجام شود. مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب، بهترین راهکار است. ترکیب درمان علمی با مراقبت‌های پیشگیرانه، کلید بازگشت به سلامت و جلوگیری از عود بیماری است.

عفونت واژن مشکلی شایع ولی قابل درمان است. برای درمان قطعی و جلوگیری از عود، تشخیص نوع عفونت و مصرف داروی مناسب تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان ضروری است. رعایت بهداشت، اصلاح سبک زندگی و مصرف پروبیوتیک‌ها بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به این عفونت‌ها هستند.